Yumurta ekonomisinde kaybolmak! Ulusötesi Üreme, Yumurta Donörleri ve Görünmeyen Emek

Özyeğin Üniversitesi İnsan ve Toplum Bilimleri Bölümü sizleri "Üreme Teknolojileri, Toplumsal Cinsiyet ve Tıp" başlıklı konuşma serisinin ilk etkinliği olan "Yumurta ekonomisinde kaybolmak! Ulusötesi Üreme, Yumurta Donörleri ve Görünmeyen Emek"e davet ediyor. Özyeğin Üniversitesi'nden Dr. Burcu Mutlu'nun konuşmacı ve Özyeğin Üniversitesi'nden Doç. Dr. Berna Zengin'in moderatör olacağı etkinlik 24 Kasım 2021 tarihinde 16:00 - 17:30 saatleri arasında Zoom üzerinden gerçekleşecektir.

Etkinlik kayıt formuna buradan ulaşabilirsiniz. Etkinlik çevrimiçi bağlantısı, kayıt formunu dolduran katılımcılara etkinlik saatinden yarım saat önce formda belirttikleri e-posta adresleri aracılığıyla paylaşılacaktır.

Not: Etkinlik Türkçe olacaktır.

Özet

Günümüzde yumurta donasyonu gibi yeni üreme teknolojileriyle kadın bedeninin üreme kapasiteleri hücresel düzeyde de metalaşırken, sadece yeni ekonomiler ve değişim biçimlerine yol açmıyor, aynı zamanda yeni biyolojik materyaller (donör yumurtası gibi) ve yeni öznellikler (yumurta donörleri ve donör yumurta alıcıları gibi) de meydana getiriyor. Çeşitli bedensel ve tıbbi süreçlerden geçerek ve bu süreçlerin risklerini üstlenerek para karşılığında yumurtalarını “bağışlayan” ve “donör” olarak isimlendirilen genç kadınlar yumurta donasyonunun biyolojik “arz” kısmını oluşturuyor. Bu konuşmada, 2000’lerin başından itibaren Türkiye ve Kuzey Kıbrıs arasında ortaya çıkan ve medyada “tüp bebek turizmi” olarak ifade edilen ulusötesi üreme ağının geniş bir parçasını oluşturan yumurta ekonomisi olgusuna odaklanıyorum ve bunu da bu biyoekonominin önemli ancak görünmeyen aktörleri olan yumurta donörlerinin perspektifinden yapıyorum. Bu çalışma, Kuzey Kıbrıs’taki bir tüp bebek kliniğinde Kasım 2014 - Ocak 2016 yılları arasında gerçekleştirdiğim yaklaşık bir yıl süren etnografik saha araştırmasına ve mülakatlara dayanan ve 2019’da tamamlanan doktora tezimin bir parçasıdır. Feminist Bilim, Teknoloji ve Toplum Çalışmaları ve biyoekonomi tartışmalarından faydalanan bu çalışmada; yumurta donörlüğünü stigmatize edilmiş (ve özellikle taşıyıcı annelikle kıyaslandığında görece daha görünmez olan) bir üreme emeği formu olarak ele alıyorum. Amacım; Türkiyeli genç kadınların, çeşitli sosyoekonomik güvencesizlikler altında, ne tür ahlaki sorgulamalardan ve meşrulaştırma süreçlerinden geçerek bu ulusötesi biyoekonomiye (yasak, güvencesiz ve riskli olsa da) katıldıklarını, bu ekonomiyi üreme kapasiteleriyle nasıl yeniden ürettiklerini ve özenle korumaya çalıştıklarını tartışmaktır. Çünkü, yumurta donasyonu sadece yeni bir ekonomik imkan değil, aynı zamanda kadınların kendi yaşamlarının gerçeklikleri bağlamında “makbul” kadınlığın ve anneliğin toplumsal ve ideolojik sınırlarını yönetmesiyle de ilgilidir.

Dr. Burcu Mutlu

Burcu Mutlu Özyeğin Üniversitesi Sosyal Bilimler Fakültesi’nde öğretim görevlisidir. Dr. Mutlu, Marmara Üniversitesi Siyaset Bilimi ve Uluslararası İlişkiler Bölümü’nden lisans derecesini, Boğaziçi Üniversitesi’nden de Sosyoloji alanında yüksek lisans derecesini aldı. 2019 yılında Massachusetts Institute of Technology’de Tarih, Antropoloji, Bilim, Teknoloji ve Toplum programında doktorasını tamamladı. Araştırma alanları şöyledir: üremeye yardımcı teknolojiler ve biyobankacılık antropolojisi; medikal antropoloji; feminist bilim ve teknoloji çalışmaları; aile, akrabalık ve toplumsal cinsiyet.